افسردگی چیست؟

بسیاری از مردم نمی دانند دقیقاً افسردگی چیست؟ افسردگی یا depression یک بیماری رایج سلامت روان است، که باعث احساس غم و اندوه مداوم می‌شود. این اختلال می‌تواند در نحوه تفکر، الگوی خواب، غذا خوردن و هر نوع عملکرد سیستم بدن از جمله میل جنسی تا احساس درد، تغییر ایجاد کند.

احساس غم و اندوه یک واکنش طبیعی بدن به ناملایمات زندگی است که در صورت کوتاه مدت بودن مشکل‌ساز نمی‌شود. اما فرد مبتلا به این اختلال، علاوه‌بر داشتن روحیه بسیار پایین و بی‌انگیزه بودن نسبت به انجام وظایف خود، دارای چندین علامت بالینی هم خواهد بود. از همین‌رو زمانی که علائم و نشانه‌های این بیماری بیش از دو هفته طول بکشند باید فرد را نزد دکتر و متخصص روانشناس برد تا در مورد افسردگی و تاثیرات آن بررسی‌های لازم انجام شود.

در این مقاله به این مساله می پردازیم که افسردگی چیست؟ سپس علائم افسردگی را بیان می کنیم، در میانه، درمان سریع افسردگی را مرور کرده و در نهایت ریشه های این بیماری را با هم بررسی می کنیم.

افسردگی چیست؟

افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث احساس غم و اندوه مداوم یا از دست دادن علاقه نسبت به چیزهایی می‌شود که زمانی از آن‌ها لذت می‌بردید. همچنین می‌تواند در حافظه، تفکر، خوردن و خواب اختلال ایجاد کند. این امر کاملا طبیعی است که نسبت به موقعیت‌های دشوار زندگی، همچون از دست دادن شغل یا طلاق اندوهگین باشیم. افسردگی با تغییرات خلقی و احساسات عادی در مورد زندگی روزمره متفاوت است.

متاسفانه خیلی از مردم نمی دانند افسردگی چیست؟ این بیماری می تواند همه جنبه های زندگی از جمله روابط با خانواده، دوستان و جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع می تواند منجر به مشکلات در محل کار، دانشگاه و خانه شود. افسردگی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. افرادی که با سوء استفاده، از دست دادن های زیاد و رویدادهای استرس زا در زندگی خود دست و پنجه نرم کرده اند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار می گیرند.

بسیاری از بزرگسالان بالای 60 سال افسردگی را تجربه می کنند. بر اساس آمار، تقریباً 280 میلیون نفر در جهان، به این بیماری مبتلا هستند.  زنان حدود 50 درصد بیشتر از مردان افسرده می شوند. در سراسر جهان، بیش از 10 درصد زنان باردار و زنانی که به تازگی زایمان کرده اند، این اختلال روانی را تجربه می کنند. سالانه بیش از 700000 نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند. بیشتر خودکشی‌ها با نوعی بیماری روانی به خصوص افسردگی، در ارتباطند و هرچه افسردگی شدیدتر باشد، ریسک خودکشی بالاتر است.

اگرچه درمان های شناخته شده و موثری برای اختلالات روانی وجود دارد، اما بیش از 72 درصد مردم، در کشورهای با درآمد کم و متوسط هیچ خدمات درمانی دریافت نمی کنند. یکی از موانع عدم سرمایه گذاری در مراقبت های بهداشت روانی، کمبود افراد آموزش دهنده در حوزه مراقبت های بهداشتی و آگاه نبودن مردم درباره بیماری افسردگی است.

علائم افسردگی چیست؟

علائم افسردگی می‌تواند به اشکال مختلفی باشد؛ اما اشتراک زیادی در این علائم وجود دارد که کار را برای تشخیص پزشکان راحت می‌کند. این علائم جزوی از رفتارهای طبیعی ما در روز هستند، اما زمانی که شدیدتر و ماندگارتر باشند آنگاه ممکن است خطر ابتلا به افسردگی در ما افزایش پیدا کند. در این بخش 10 مورد از علائم شایع افسردگی را بررسی می‌کنیم تا بهتر با مفهوم افسردگی چیست، آشنا شوید.

• احساس غم عمیق

یکی از علائم افسردگی، احساس غمی عمیق است. بیمار شاید بدون دلیل یا تنها به یک دلیل خیلی جزئی احساس غم شدیدی داشته باشد، مرتباً گریه کند و احساس پوچی و ناامیدی بر او چیره شود.

• از دست دادن احساس علاقه

گاهی یا در اغلب مواقع بیمار کاملاً علاقه خود نسبت به انجام هرگونه فعالیتی از دست می‌دهد. او حتی نسبت به انجام معدود فعالیت‌هایی که خوشحالش می‌کنند نیز احساس خوشایندی ندارد. به عنوان مثال از رابطه جنسی با همسر خود امتناع می‌کند، سرگرمی‌هایی که دوست دارد را دنبال نمی‌کند و دیگر ورزش موردعلاقه خود را انجام نمی‌دهد.

• کند شدن

یکی دیگر از علائم افسردگی کند شدن فرد در انجام کارهای خود است. منظور از کند شدن در اینجا این است که فرد هم‌زمان در تفکر کردن و صحبت کردن بسیار کند می‌شود و نمی‌تواند در زمان مناسب واکنش لازم را نشان دهد. فرد مبتلا به افسردگی حتی در حرکات بدن نیز کندی مشهودی دارد و اگر بیماری درمان نشود، به مرور زمان این علامت تشدید می‌شوند.

• خستگی شدید

می دانید افسردگی چیست؟ آیا روزهاست که احساس می‌کنید خسته هستید و انرژی کافی برای انجام فعالیت‌های هرچند سبک ندارید؟ خوب است بدانید که احساس خستگی و کمبود انرژی مداوم یکی از شایع‌ترین علائم افسردگی است. البته باید بگوییم که تفاوت خستگی فرد افسرده با کسی که به دلایل دیگر خسته است، این است که حتی برای انجام کارهای خیلی جزئی نیز باید مدت‌زمان زیادی تلاش کند.

• خشم عمیق

بیمار شاید مرتباً در خود طغیان خشم را احساس کند و یا اینکه این حالت را در او ببینید. او بسیار تحریک‌پذیر است و هم‌زمان احساس ناامیدی شدیدی دارد. حتی بر سر مسائل کوچک نیز خیلی زود ناامید می‌شود و هم‌زمان خشم عمیقی را تجربه می‌کند.

• دشواری تمرکز و تصمیم‌گیری

بیمار مبتلا به افسردگی در فکر کردن، تمرکز کردن، تصمیم‌گیری و به خاطر سپردن هر چیزی مشکل دارد. این علامت در او با اضطراب و استرس یا قرار گرفتن در موقعیت‌های خاص تشدید می‌شود.

• اختلال در خواب

اختلال در خواب یکی از شایع‌ترین علائم افسردگی به‌شمار می‌رود. اکثر بیماران مبتلا به افسردگی بالینی از این نشانه رنج می‌برند. برای رفع کنجکاوی شما درباره افسردگی چیست، بهتر است بدانید بیمار یا بیش از حدود نرمال می‌خوابد و یا اینکه در طول شب بیدار می‌ماند که اصطلاحاً به آن بی‌خوابی می‌گوییم.

• کاهش و افزایش وزن

این نشانه در افراد افسرده متغیر است و دسته‌ای در اثر افسردگی دچار افزایش وزن می‌شوند و دسته‌ای کاهش وزن. بیمار افسرده ممکن است کاملاً اشتهای خود را از دست بدهد و حتی از خوردن غذاهای موردعلاقه امتناع کند. از طرفی برخی مبتلایان به دلیل عصبانیت ممکن است به خوردن مواد غذایی در حجم زیاد و پرخوری عصبی رو بیاورند.

• اضطراب

اضطراب و نگرانی به مقدار خیلی کم چندان نگران‌کننده نیست و افراد را نسبت به خطرات و موقعیت‌های آسیب‌زا هوشیار می‌کند. اما اگر اضطراب برای مدت طولانی به طول بیانجامد و سبب بی‌قراری و پریشان‌حالی فرد شود، می‌توان آن را علامتی از بروز افسردگی تلقی کرد.

• احساس بی‌ارزشی

بسیاری از مردم در حالی نمی دانند افسردگی چیست که مبتلا به خود سرزنش گری هستند. در این حالت، بیمار مبتلا به افسردگی مرتباً خود را سرزنش می‌کند و شکست‌های گذشته را مرور می‌کند. در نتیجه احساس بی‌ارزشی و گناه بر بیمار چیره می‌شود.

• افکار مسموم

افکاری هستند که در ذهن فرد مبتلا به افسردگی مرتباً تکرار می‌شوند. حتی گاهی برای مدت طولانی بیمار به مرگ فکر می‌کند. او افکار خودکشی، اقدام به خودکشی و پایان دادن به زندگی را مرتباً در ذهن خود مرور کرده و زنده نگه می‌دارد.

درمان سریع افسردگی

بدون شک درمان افسردگی نیاز به زمان و صبر دارد؛ پس به‌جای سریع‌‌ترین درمان افسردگی، به دنبال موثر‌‌ترین روش با توجه به علائم خود باشید. درمان قطعی افسردگی شدید تا متوسط با ترکیبی از جلسات روان‌درمانی و مصرف دارو امکان‌پذیر است. اما چون افسردگی درحال‌حاضر یکی از بیماری‌های جدی قرن اخیر است که شمار مبتلایان زیادی دارد، در کنار درمان دارویی گاهی می‌توان برخی افسردگی‌ها را بدون دارو نیز درمان کرد. تغییر سبک زندگی و تفکر مثبت از جمله راهکارهای درمان افسردگی بدون دارو هستند که کمک می‌کنند فرد مبتلا به بیماری‌های روانی بتواند بر حس و حال بد ناشی از این بیماری غلبه کند.

راهکارهای مفید برای درمان افسردگی بدون دارو عبارتند از:

• روتین روزانه داشته باشید تا به ‌کمک نظم از پس افسردگی بربیایید.
•  برای خودتان هدف تعیین کنید تا احساس بی‌ارزشی و بی‌هدفی در زندگی نداشته باشید.
•  ورزش‌کردن را در برنامه روزانه خود قرار دهید. یک پیاده‌روی ساده می‌تواند راهکار مناسبی برای درمان افسردگی بدون دارو باشد.
•  خواب کافی را دست کم نگیرید. افسردگی باعث اختلال در خواب می‌شود. افسرده‌ها شب‌ها نمی‌خوابند و روزها خواب‌آلوده و خسته هستند.
•  یکی دیگر از روش‌های درمان افسردگی بدون دارو مسئولیت‌پذیری است. افراد افسرده همیشه از بار مسئولیت فرار می‌کنند. با پذیرش مسئولیت احساس ارزشمندبودن ایجاد می‌شود.
•  فکرهای منفی، بدبینی و هر تفکری که تاثیر بدی روی ذهن می‌گذارد را دور کنید.
•  کارهای جدید را امتحان کنید و از روتین و روزمرگی فاصله بگیرید.
•  تفریح و کارهای لذت‌بخش را در برنامه روزانه بگذارید.
•  از مواد مخدر و الکل دوری کنید.
•  سعی کنید وارد روابط عاطفی، دوستانه، کاری و خانوادگی شوید و از غار تنهایی بیرون بیایید.
•  مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها راهی برای درمان افسردگی بدون دارو هستند.
•  مدیتیشن و یوگا باعث مدیریت افکار و شناخت احساسات می‌شوند.
•  با ارتباط با طبیعت، احساسات و افکار منفی را از خود دور کنید.
•  موسیقی شاد گوش کنید.

علت و ریشه افسردگی

شاید برای شما هم این سوال پیش امده باشد که علت افسردگی چیست و فرد چگونه به این بیماری مبتلا می شود؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که افراد مبتلا به بیماری افسردگی صرفاً شرایط بدی ندارند؛ بلکه این بیماری شرایط زندگی خوب و یا بد را نمی شناسد و همه ما ممکن است در هر شرایطی به این بیماری مبتلا شویم. مهمترین عواملی که ممکن است افراد را دچار افسردگی کند شامل:

• تغییر مواد شیمیایی در مغز

انتقال دهنده های عصبی، مواد شیمیایی هستند که به مناطق مختلف مغز کمک می کنند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. هنگامی که انتقال دهنده های عصبی خاصی کم باشد، ممکن است منجر به علائمی شود که ما آن را افسردگی بالینی می نامیم.

• ژنتیک

تحقیقات نشان می‌دهد احتمال افسردگی افرادی که در خانواده خود یک فرد افسرده دارند، ۵ برابر بیشتر از افراد عادی است. نقش ژنتیک در ابتلا به افسردگی مبحث بسیار پیچیده‌ای است که تحقیقات گسترده‌ای روی آن انجام شده است و هنوز نتیجه قطعی درباره آن وجود ندارد. دانشمندان امروز می‌دانند ژنتیک روی افسردگی تأثیر دارد؛ اما اینکه میزان تأثیر آن چقدر است یا چه ژن‌هایی باعث ایجاد افسردگی می‌شوند، سوالاتی هستند که هنوز پاسخی برایشان پیدا نشده است.

• اختلال شخصیت

این افراد احساس بی کفایتی و بی ارزشی خود آموخته دارند. نگاه منفی و بدبینانه ای به همه چیز دارند و چون همه چیز را پذیرفته اند تغییر باورشان به سختی امکان پذیر است. تعریف اختلال شخصیت افسرده، از نظر روانشناسی این است که فرد از کودکی تا بزرگسالی خلق منفی و شخصیت مرموز دارد. معمولا وارد رابطه ای نمی شود؛ ولی ارتباطاتش در حد معمول است. در محل کار خود به انجام وظایف خود می پردازد و احساس کسالت موقتی نمیکند.

فرد افسرده اما بر حسب اتفاق و با پیش آمد مشکل یا حادثه ای دچار احساس یاس و ناامیدی می شود و دیگر تمایلی برای برقراری رابطه با کسی ندارد. ممکن است فرد افسرده ماه ها از منزل خارج نشود و حتی حمام نکند. اما افراد دارای اختلال شخصیت افسرده به همه امور خود می رسند. افراد افسرده بعد از مدتی درمان، سلامتی خود را بدست می آورند و روی دیگران اثر مخرب ندارند. اما فرد مبتلا به اختلال افسرده به سختی درمان می شود و اطرافیان باید انرژی زیادی را برای درمان او بکار برند.

• عوامل محیطی

عوامل خاصی مانند بچه‌دار شدن و زایمان،‌ هورمون‌های ژنتیکی و شخصیتی، عوامل بیولوژیکی و رنج‌هایی که زنان در زندگی خود متحمل می‌شوند، همگی در این زمینه اثرگذار هستند. البته زنان بسیاری هستند که با این عوامل روبه‌رو شده‌اند؛ اما هیچ کدام از علائم بیماری افسردگی در آنها مشاهده نشده است. لذا بروز یا عدم بروز این علائم تا حد زیادی به فیزیولوژی و مسائل هورمونی، تفکرات و شکل زندگی افراد بستگی دارد.

آمار افسردگی در ایران

بهتر است بدانید با عدم آگاهی درباره افسردگی، درمان آن سخت تر می شود. بر اساس گفته دبیر علمی سی و نهمین کنگره روانپزشکان ایران؛ در جمعیت مردان ایرانی به ازای هر 100 هزار نفر 3947 نفر و در زنان به ازای هر 100 هزار نفر، 5037 نفر مبتلا به افسردگی است. این در حالی است که طبق آخرین آمار جهانی، ابتلا به بیماری افسردگی در هر 100 هزار نفر از جمعیت مردان بیش از 3500 مورد و در جمعیت زنان نزدیک به 5 هزار مورد است.

افسردگی یک بیماری فراگیر و ناتوان کننده است که هم زنان و هم مردان را مبتلا می‌سازد، اما طبق آمار پزشکی، این بیماری در زنان تقریباً دو برابر بیشتر از مردان بوده و عوامل محيطي نيز در آن تأثير به‌سزايي دارند.

در نهایت…

افسردگی چیست؟ اختلالی است که احساس غمگینی و ناراحتی را در فرد پایدار می کند. فرد افسرده علاقه ای به فعالیت ندارد و احساس لذت را در خود خاموش میکند. و همانطور که گفته شد زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می شوند.

اکنون راه های درمانی بسیاری وجود دارند که روش های نوین، روان درمانی و دارو درمانی جزء موثرترین آنان به شمار می آیند. همینطور نباید از فاکتور از خود مراقبتی غافل شد و برای پیشگیری از آن باید هشیار بود. متاسفانه این اختلال شایع، منجر به افکار خودکشی میشود و میتواند برای افراد خطرآفرینی کند.

امیدواریم مطالعه این مطلب به شما در امر آگاهی، درمان و پیشگیری از اختلال افسردگی کمک کرده باشد. پیشنهاد می کنیم نگاهی به دوره خودشناسی در سایت ما بیندازید و تلاش کنید تا با شناخت خود از ابتلا به افسردگی جلوگیری کنید. همینطور افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس نیز به کمک دوره شخصیت قدرتمند می تواند به شما برای جلوگیری از ابتلا به افسردگی کمک کند.