هر فردی می تواند در مواقع مختلف، رفتاری متفاوت مانند رفتار جرات مندانه داشته باشد و از مزایا و نتایج مثبت این مهارت ارتباطی بهرمند شود. هر نوع برخورد، مهارت، رفتار و یا راه ارتباطی با دیگران دارای پیامدهای مختلفی است که برخی مثبت هستند و برخی دیگر منفی. افرادی که جرات مندانه رفتار می کنند باید تعادل را نیز حفظ کرده و از حرکت به سمت رفتار پرخاشگرانه خودداری کنند.
گاهی اوقات مرز میان چند نوع رفتار و مهارت ارتباطی بسیار باریک است، به حدی که عدم آگاهی می تواند موجب سوق دادن یک فرد به سمت رفتار اشتباه شود و پیامدهای منفی برای او به همراه داشته باشد. به همین علت ما قصد داریم در این مقاله به بررسی جوانب مختلف رفتار جرات مندانه بپردازیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید.
تعریف جرات مندی
مهارت های ارتباطی بسیار گسترده و متنوع هستند، آشنایی با انواع آن ها و سپس تمرین نحوه تجلی رفتارهای مختلف، می توانند به استحکام و گسترش روابط اجتماعی، کاری و به طور کلی تعامل با دیگران کمک کنند. البته این رفتارهای مثبت و تاثیرگذار هستند که چنین نتایج مطلوبی را به همراه دارند و رفتارهای ناشایست و منفی همواره سبب تنهایی و انزوا افراد می شوند.
جرات مندی را می توان نوعی رفتار یا در واقع مهارت ارتباطی قاطعانه و توام با احترام محسوب کرد. فردی که رفتار جرات مندانه دارد، در مذاکره با دیگران توانایی نه گفتن دارد و در عین حال که حقوق آن ها را در نظر می گیرد، خواسته خود را با قاطعیت بیان می کند. رفتار جرات مندی به دور از ترس، استرس و نگرانی است. کسانی که این نوع رفتار را در برخورد با فرد مقابل خود دارند به فکر ضایع کردن حق او نیستند و با اعتماد به نفس صحبت می کنند.
برای اطلاع از راه های تسلط بر دیگران بر روی لینک کلیک کنید.
رفتار قاطعانه به دور از پرخاشگری و خشم است ولی در عین حال توانایی دفاع کردن را به فرد می دهد. بنابراین چنانچه از این مهارت ارتباطی به بهترین نحو و در موقعیت های درست استفاده شود، مزایای بسیار زیادی را به همراه داشته و به گسترش روابط کاری، اجتماعی و حتی احساسی افراد کمک می کند. با شرکت در دوره آموزشی مریم مبارکی می توانید اعتماد به نفس دفاع از حق خود را کسب کرده و با قاطعیت صحبت کنید.
فواید داشتن رفتار جرات مندانه
فردی که قاطعانه، به حق و با احترام نظرات خود را بیان می کند، به صحبت های دیگران گوش داده و توانایی مذاکره کردن دارد، رفتاری قاطعانه داشته و به تدریج با نتایج مثبت این مهارت ارتباطی مواجه می شود. صحبت کردن با فردی قاطع به معنای پذیرش بی چون و چرای نظرات او نیست، بلکه می توانید با چنین افرادی مذاکره کرده و به نتیجه ای مطلوب دست پیدا کنید. از جمله فواید رفتار جرات مندانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ حقوق طرفین مذاکره
- کسب نتیجه بُرد بُرد
- ایجاد توانایی مدیریت
- افزایش و حفظ اعتماد به نفس
- پیشرفت در موقعیت های شغلی
- کسب رضایت کارفرما
- کاهش اختلافات خانوادگی و احساسی
- کاهش استرس، نگرانی و از دست دادن روابط اجتماعی
بنابراین با شناخت جوانب مختلف رفتار قاطعانه یا جرات مندانه و تمرین تجلی آن در برقراری ارتباط با دیگران می توانید در موقعیت های شغلی، زندگی شخصی و اجتماعی خود پیشرفت کنید.
جهت اطلاع از تکنیک های ساده برای افزایش اعتماد به نفس بر روی لینک کلیک کنید.
رفتار جرات مندانه چه خطراتی دارد؟
هر موضوعی که از حالت تعادل خارج شده و به سمت افراط پیش برود نه تنها مزایا و پیامدهای مثبتی را به همراه ندارد، بلکه سبب ایجاد نتایج منفی نیز خواهد شد. رفتار جرات مندانه و قاطعانه نیز از این مورد مستثنی نیست، اگر فرد تعادل را در این نوع رفتار ایجاد و حفظ نکند، به سمت رفتار پرخاشگرانه پیش رفته و این خشم است که گاهی سبب تحقق اهداف او می شود. در چنین مواقعی به تدریج روابط اجتماعی، کاری و احساسی افراد دچار لطمه شده و محدود خواهد شد.
برای اطلاع از اهمیت فن بیان بر روی لینک کلیک کنید.
بنابراین همانگونه که رفتار قاطعانه یا در واقع جرات مندانه می تواند مفید و موثر باشد، خروج از اعتدال نیز می تواند پیامدهای منفی مانند عدم موفقیت در حوزه کاری، ایجاد اختلافات خانوادگی، تنش های روحی، درگیری های فکری و در نهایت کاهش اعتماد به نفس را به همراه داشته باشد.
مقایسه رفتار جرات مندانه، منفعلانه و پرخاشگرانه
همانطور که گفتیم فردی که رفتار قاطعانه دارد در عین حال که با اعتماد به نفس نظر خود را بیان می کند، حقوق دیگران را نیز در نظر گرفته و به آن ها لطمه ای وارد نمی کند. اگر رفتار جرات مندانه را یک مهارت ارتباطی میانه و متعادل در نظر بگیریم، رفتار منفعلانه پایین تر از قاطعانه قرار می گیرد. به بیان دیگر فردی که رفتار منفعلانه دارد تلاشی برای اعلام نظر خود نمی کند، نظرات دیگران را مقدم می داند و برای انجام تصمیم گیری منتظر اعلام نظرات دیگران می ماند.
برای اطلاع از مفهوم کاریزما بر روی لینک کلیک کنید.
در عین حال اگر فرد با پرخاشگری، خشمگین شدن، عدم رعایت حقوق دیگران و به دور از حفظ احترام قصد اثبات صحبت و نظر خود را داشته باشد، رفتاری پرخاشگرانه دارد. توجه داشته باشید مرزهای میان این سه نوع رفتار می توانند بسیار باریک بوده و به راحتی از بین بروند. بنابراین هم فرد منفعل یا پرخاشگر می تواند از یک دوره به بعد رفتار قاطعانه داشته باشد و هم اینکه فرد قاطع تغییر رفتار دهد.
تفاوت رفتار جرات مندانه با پرخاشگری
برخی از افراد تصور می کنند اگر نظر خود را با پرخاشگری، توهین و عدم رعایت احترام بیان کنند، رفتاری قاطعانه داشته و دیگران نظرات آن ها را می پذیرند، در حالی که این تصور اشتباه است. فردی که رفتار جرات مندانه دارد علاوه بر اینکه توانایی نه گفتن، بیان نظرات و خواسته های خود را دارد، منطقی عمل کرده و از پرخاشگری و بی احترامی دوری می کند.
برای اطلاع از مفهوم خودشناسی بر روی لینک کلیک کنید.
در اغلب موارد نظرات یک فرد پرخاشگر مورد پذیرش قرار نگرفته و به تدریج اختلافات خانوادگی، کاری و حتی اجتماعی ایجاد می شوند. این در حالی است که داشتن رفتار قاطعانه سبب ایجاد فضای مذاکره، در نظر گرفتن حقوق طرفین و در نهایت تصمیم گیری درست و مشترک می شود. بنابراین خروج از حد تعادل رفتار قاطعانه، استفاده از خشم و عدم رعایت احترام سبب نزدیک شدن به رفتار پرخاشگرانه خواهد شد.
تفاوت رفتار جرات مندانه با رفتار منفعلانه
رفتار منفعلانه برخلاف رفتار قاطعانه سبب کسب نتایج مثبت نمی شود، فردی که منفعل عمل می کند توانایی بیان نظرات خود را ندارد. چنین افرادی منتظر اعلام نظر دیگران درمورد موضوعاتی می مانند که به آن ها نیز مرتبط هستند. وجود رفتار منفعلانه به تدریج سبب ایجاد احساس پوچی شده، استرس، نگرانی و فشارهای روحی را به همراه دارد.
برای اطلاع از مفهوم توسعه فردی بر روی لینک کلیک کنید.
زندگی فردی که رفتار منفعلانه دارد به دیگران وابسته شده و فرد توانایی تصمیم گیری مستقل را از دست می دهد. این در حالی است که رفتار قاطعانه، اعتماد به نفس بیان نظر، مذاکره و تصمیم گیری را به افراد می دهد. رفتار قاطعانه قابل دست یابی است به شرط اینکه با جوانب مختلف آن آشنا شده و با تمرین و تکرار اصولی، این مهارت ارتباطی را در روابط خود به کار بگیرید.
خلاصه مطلب
بدون شک یادگیری مهارت های ارتباطی، برخورد صحیح با دیگران و بهبود ارتباط گیری با اطرافیان سبب افزایش کیفیت زندگی خواهند شد. همه ما برای انجام موضوعات مختلف به انجام مذاکره، صحبت با دیگران و تصمیم گیری مشترک نیاز داریم، بنابراین یادگیری به کارگیری مهارت و رفتار جرات مندانه، عاملی کمک کننده محسوب می شود. در بسیاری از مواقع به توانایی نه گفتن نیاز داریم تا از حقوق خود دفاع کنیم، در مواقع دیگر نیز باید با رعایت احترام با دیگران مشورت کنیم.
به همین علت در این مقاله به بررسی جوانب مختلف رفتار قاطعانه یا جرات مندانه پرداختیم. برای کسب اعتماد به نفس، توانایی مذاکره و یادگیری صحبت کردن تاثیرگذار می توانید در دوره های آموزشی مریم مبارکی شرکت کرده و از طریق راه های ارتباطی، اطلاعات بیشتری را کسب کنید.