آشنایی با نظریه بار شناختی

آیا تا به حال در کلاسی بوده اید که معلم آنقدر سریع شما را قدم می زند که چیزی یاد نگرفته اید؟ یا محتوا آنقدر پیچیده و دشوار بود که شما را کاملاً گیج کرد؟ در این مقاله نگاهی به نظریه بار شناختی می اندازیم. این نظریه رویکردی علمی به طراحی مطالب درسی دارد و هدف آن طراحی سرعت ارائه و سطح پیچیدگی است تا فراگیران بتوانند به طور کامل آنها را بیاموزند. بار شناختی تلاشی است که ذهن برای پردازش اطلاعات انجام می دهد و هنگامی که استرس شناختی زیاد یا بیش از حد باشد، منجر به پیامدهایی مانند عدم تمایل به یادگیری، به خاطر سپردن و درک اطلاعات می شود.

نظریه بار شناختی چیست؟

نظریه استرس شناختی توسط جان سوئلر ایجاد شد. در سال 1988 مقاله ای در این زمینه در مجله Cognitive Science منتشر کرد. بار شناختی مقدار اطلاعاتی است که حافظه فعال در هر لحظه می تواند نگه دارد. سوئلر می‌گوید از آنجایی که حافظه فعال ظرفیت محدودی دارد، روش‌های آموزشی باید از فعالیت‌های اضافی که مستقیماً با فرآیند یادگیری مربوط نمی شوند، دوری کنند.

همچنین، تئوری استرس شناختی به ما می گوید که حافظه را می توان از دو طریق گسترش داد. ابتدا ذهن اطلاعات دیداری و شنیداری را جداگانه پردازش می کند. در حافظه فعال، اطلاعات شنیداری و دیداری مانند دو اطلاعات دیداری با یکدیگر رقابت نمی کنند. به عنوان مثال، تصویر و متن بیشتر از تصویر و صدا با هم رقابت می کنند.

این وضعیت به عنوان “اثر جنبه حسی” شناخته می شود. به عنوان مثال، اطلاعات توصیفی، زمانی که تعریف می شوند، تأثیر کمتری بر فضای کاری نسبت به زمانی که با استفاده از نمودار ارائه می شوند، دارند. دوم، حافظه کاری طرحواره ریشه در حافظه را به عنوان یک موجودیت جداگانه در نظر می گیرد و طرحواره ای را که کاملاً «خودکار» شده است، نادیده می گیرد.

بنابراین فعالیت های آموزشی مبتنی بر دانش در حافظه در واقع ظرفیت حافظه را افزایش می دهد. این بدان معناست که تمرین یا آموزش مهارت‌های مورد نیاز قبل از معرفی مطالب پیچیده به تثبیت طرح‌واره‌ها در حافظه و گسترش حافظه کاری کمک می‌کند که به یادگیرندگان کمک می‌کند اطلاعات دشوارتری را درک کنند.

انواع نظریه بار شناختی

بار شناختی تلاشی است که ذهن برای پردازش اطلاعات انجام می دهد و هنگامی که بار شناختی زیاد یا بیش از حد باشد، منجر به پیامدهایی مانند عدم تمایل به یادگیری، به خاطر سپردن و درک اطلاعات می شود. شاید برای بسیاری از ما پیش آمده باشد که با وجود توجه و تمرکز، اطلاعات مخاطب را متوجه نمی شویم و برای درک آن تلاش و زمان زیادی می طلبد. در اینجا با پدیده استرس شناختی اضافی سروکار داریم. یعنی به نظر می رسد پردازش و درک اطلاعات دریافتی بیش از توانایی های شناختی ما باشد.

دو دلیل مهم برای این امر وجود دارد:

• اولاً، اطلاعات ارائه شده جدید و پیچیده است و ما قادر به درک آن نیستیم زیرا کمبود اطلاعات مرتبط در ذهن ما و در نتیجه عدم سازماندهی وجود دارد.

• ثانیاً، اطلاعات ارائه شده جدید نیست و ما تمام اطلاعات مربوطه را در ذهن خود داریم اما به دلیل ارائه ضعیف و نامرتب آن قادر به دریافت و درک آن نیستیم.

دلیل اول به نوع محتوای ارائه شده (پیچیدگی یا تازگی) یا استرس شناختی مربوط می شود و دلیل دوم به دلیل ارائه ضعیف آن (عدم سازماندهی مناسب و تحمیل شده از بیرون) یا استرس شناختی بیرونی است.

منشاء نظریه استرس شناختی را می توان به روزهای اولیه علوم شناختی و مطالعات جورج میلر، یکی از بنیانگذاران روانشناسی شناختی جستجو کرد. میلر شاید اولین کسی بود که حافظه فعال یا کوتاه مدت و در نتیجه محدودیت حفظ اطلاعات را پیشنهاد کرد. با این حال، نظریه استرس شناختی مبتنی بر مدل پردازش اطلاعات است. این مدل توسط ریچارد شیفرین و ریچارد اتکینسون پیشنهاد شد.

برای اطلاع از جزئیات منشور برقراری ارتباط بر روی لینک کلیک کنید.

در بالا دو نوع استرس شناختی وجود دارد: درونی (مثلاً زمانی که زبان شخص را به دلیل واژگان فنی، تخصصی و پیچیده نمی فهمیم) و بیرونی (مثلاً زمانی که زبان فرد را به دلیل سازماندهی نکردن مفاهیم درک نمی کنیم یا مشکلات زبانی که نمی فهمیم) اشاره کردیم.

بار شناختی بهینه، تلاش ذهنی است که از چند قطعه اطلاعات برای یادگیری آسانتر و سریعتر استفاده می کند. به عنوان مثال، اگر برای درک یک مفهوم اقتصادی، از جمله در زمینه های اجتماعی و سیاسی، سعی کنید اطلاعات زیادی به دست آورید، می توانید این مفهوم اقتصادی را به خوبی درک کرده و به خاطر بسپارید، حتی اگر فعالیت ذهنی شما برای پردازش اطلاعات افزایش یابد.

برای اطلاع از بهترین روش های ارائه سخنرانی بر روی لینک کلیک کنید.

نحوه پردازش اطلاعات به وسیله نظریه بار شناختی

نظریه بار شناختی بر اساس مدلی است که سال ها پیش توسط ریچارد اتکینسون و ریچارد شیفرین ارائه شد و نشان می دهد که مغز انسان چگونه اطلاعات را پردازش می کند. در سال 1968، این دو دانشمند مدلی از نحوه پردازش اطلاعات در مغز انسان ارائه کردند.

این نظریه دارای سه بخش اصلی مربوط به حافظه حسی، حافظه فعال و حافظه بلندمدت است. از آن زمان، محققان مفاهیمی را به این نظریه اضافه کردند اما مدل پایه هنوز توسط محققان به عنوان دست نخورده پذیرفته شده است. شما روزانه با حجم وسیع و متنوعی از اطلاعات مواجه هستید.

برای اطلاع از کاربرد نمودار استخوان ماهی بر روی لینک کلیک کنید.

این برخورد اطلاعاتی تنها از طریق رسانه نیست، محرک ها و عناصر محیطی اطراف شما نیز نقش مهمی در این زمینه دارند. حافظه حساس مغز ما عملکرد یک فیلتر را دارد و توجه ما را فقط به اطلاعات مهم جلب می کند. اطلاعاتی که از این فیلتر عبور می کند به حافظه ارسال می شود.

اجازه دهید این مشکل را با یک مثال توضیح دهیم. هنگامی که تنیس بازی می کنید، حافظه حسی شما اطلاعاتی در مورد بازیکنان در زمین مجاور، صداهای تشویق مردم، بوی قهوه ای که ممکن است استشمام کنید و غیره را ضبط می کند اما فقط توجه شما را بر روی بازی تنیس متمرکز می کند.

برای یادگیری تکنیک های ثروت سازی با کلام، زبان بدن و ارتباط موثر می توانید در دوره های آموزشی مریم مبارکی شرکت کنید.

اطلاعاتی که در این نقطه وارد حافظه حسی می شود، اگر موفق شود از فیلترهای آن حافظه عبور کند، وارد حافظه کاری شده و در این قسمت پردازش یا دور ریخته می شود. به طور معمول، حافظه فعال می تواند 5 تا 9 قطعه اطلاعات را در هر زمان ذخیره کند. همانطور که در زیر خواهید دید، این مرحله یکی از مهم ترین بخش های نظریه بار شناختی است.

هنگامی که مغز شما اطلاعات را پردازش می کند، اطلاعات را دسته بندی می کند و اطلاعات پردازش شده را به حافظه بلندمدت منتقل می کند. مکانی که اطلاعات در ساختارهای دانشی به نام طرحواره ها قرار می گیرد. اطلاعاتی که در حافظه بلندمدت طبقه بندی و سازماندهی می شوند، در آینده به طرق مختلف توسط شما استفاده خواهند شد.

برای اطلاع از نحوه شرکت در دوره آموزشی دومینوی هیجانات بر روی لینک کلیک کنید.

به عنوان مثال، اطلاعاتی که شما در مورد مفاهیم مختلف مانند سگ، گربه، پستانداران و غیره دارید، همگی این چرخه کاری را طی کرده اند و اکنون تصویر واضحی از مفاهیم به شما ارائه می دهند.

الگوهای رفتاری مرتبط با دوچرخه سواری، سفارش غذا در رستوران، ضربه زدن به توپ و غیره از این قاعده مستثنی نیستند و به دلیل الگوی فوق به خاطر سپرده می شوند. با تمرین مکرر هر طرح، آنها به طور خودکار در مغز شما نقش می بندند یا به قول معمول ملکه ذهن شما می شوند. فرآیند اتوماسیون بخش مهم دیگری از تئوری بار شناختی است اما چرا طرحواره ها در نظریه بار شناختی بسیار مهم هستند؟

کلام آخر

تئوری بار شناختی یک نظریه طراحی آموزشی است که معماری شناختی را نشان می دهد. معماری که به ما نشان می دهد اطلاعات چگونه پردازش می شوند. یادگیری شامل ذخیره اطلاعات در حافظه کاری قبل از ارسال آن به حافظه بلندمدت شما برای پردازش است. ظرفیت حافظه شما بسیار محدود است. اگر اطلاعات زیادی وارد شود، اضافی می شود و مقدار قابل توجهی از اطلاعات از بین می رود.

برای اطلاع از مفهوم ایکیگای بر روی لینک کلیک کنید.

CLT به ما کمک می کند تا با استفاده از روش های آموزشی کارآمدتر، فرآیند یادگیری کارآمدتری را تجربه کنیم. این روش‌ ها شامل سنجش تخصص و تطبیق تخصص با برنامه‌ریزی شما، کاهش فضای مشکل با تقسیم مشکل به بخش‌های کوچک‌ تر و ارائه نمونه کارها، ادغام چندین منبع بصری اطلاعات و افزایش ظرفیت حافظه کاری با به اشتراک گذاشتن کانال‌های دیداری و شنیداری اشاره شده است.