“احساس میکنم زندگی خیلی پوچه”، ” دیگه زندگی برام رنگ و بوی قبل رو نداره”، ” بمیرم از این زندگی راحت بشم” و… شاید این اصطلاح سگ سیاه افسردگی را شنیده باشید. کسی که جملات ابتدای پاراگراف را به شما میگوید شاید در حال تجربه عمیقی از افسردگیست. مشکلی که نه میتواند برای آن کاری کند و نه از آن رهایی یابد. شاید اصلاً خود شما کسی باشید که دچار این مشکل هست.
همانطور که جنس زن و مرد همیشه و در همه زمینهها با یکدیگر تفاوت دارند، در زمینه افسردگی نیز تفاوتهایی بین مردان و زنان وجود دارد که با شناخت آن میتوان به هر دو کمکهای بهتری کرد. برای اینکه با علائم و نشانههای افسردگی زنان و مردان و تفاوت افسردگی زنان و مردان به طور کامل آشنا شوید، این مقاله را تا انتها بخوانید چون قرار است به خیلی سوالات پاسخ دهیم.
اختلال افسردگی و تفاوت بین جنسیت
افسردگی یک اختلال خلقی جدی و فراگیر است که باعث احساس غم و اندوه، ناامیدی، درماندگی و بی ارزشی میشود. این اختلال میتواند از میزان خفیف تا متوسط باشد و با این علائم بروز کند: بیتفاوتی، اشتهای کم، مشکلات خواب، اعتماد به نفس پایین و خستگی. افسردگی شدید همچنین با علائمی مثل تغییر خلق و خو در بیشتر ساعات روز، کاهش علاقه به فعالیتهای روزانه، کاهش یا افزایش وزن، بیخوابی یا پرخوابی (خوابیدن بیش از حد)، خستگی، احساس گناه همیشگی و افکار مربوط به مرگ و حتی در موارد حاد فکر به خودکشی، همراه است.
تفاوتهای جسمی زیادی بین زن و مرد وجود دارد، اما چیزی که ما را به عنوان انسان به هم پیوند میزند، توانایی ما برای تجربه همه نوع احساسات مثل غم، شادی، استرس و… است. گاهی اوقات زندگی بدترین حالت خود را به ما نشان میدهد.گاهی از شدت شادی و سعادت، حس پرواز داریم و گاهی هم برعکس.
جنسیت شما هرچه که باشد، تغییرات حال و احوالات درونی اجتناب ناپذیر است. اما دورههای طولانی حال بد و غم میتواند نشانه این باشد که فرد از افسردگی رنج میبرد. افسردگی بیشتر از یک احساس بد و نهایتاًّ «داشتن یک روز بد» است، در واقع افسردگی یک اختلال خلقی شایع اما جدیست. یک اختلال روانی شایع که به طور جدی بر سلامت جسمی و روانی تأثیر میگذارد. مهمتر از همه اینکه افسردگی بر احساس، تفکر و حتی مدیریت زندگی روزمره و فعالیتهایی مثل خواب، غذا خوردن یا کار و شغل ما تأثیر میگذارد. برای اینکه بیشتر از افسردگی بدانید، میتوانید مقاله افسردگی چیست را مطالعه کنید.
افسردگی نه تنها با رنج شخصی عظیم همراه است، بلکه یک بار اقتصادی و اجتماعی هم دارد، چون تخمین زده میشود که 5 درصد از بزرگسالان در سراسر جهان از افسردگی رنج میبرند. بر اساس بسیاری از مطالعات، زنان بیشتر از مردان از افسردگی رنج میبرند. اگر چه در ابتلا به افسردگی عوامل زیادی مثل ژنتیک، محیط و هورمون دخیل است، اما بعضی از مطالعات ژنتیکی نشان میدهند که تفاوتهای جنسیتی در افسردگی بسیار مشهود است.
جمعیت شناسی افسردگی مردان و زنان
زنان بیشتر از مردان علائم اختلالات روانی رایج (CMD) مانند افسردگی را گزارش میکنند. یک مطالعه نشان میدهد که از هر پنج زن، یک زن علائم افسردگی را داشته است. اختلال افسردگی، عملکرد شناختی را مختل میکند و باعث ایجاد علائمی مثل اختلال خواب یا تغییر در اشتها میشود. این علائم در زنان تقریباً دو برابر بیشتر از مردان رخ میدهد و تخمین زده میشود که از هر شش بزرگسال، یک نفر را در طول زندگی تحتتأثیر قرار میدهد.
آیا مردان و زنان یک نوع افسردگی را تجربه می کنند؟
تفاوت افسردگی زنان و مردان از موضوعات قابل بحث در این حوزه است. مردان برخی از انواع افسردگی که زنان با آن دست به گریبان هستند را تجربه نمیکنند. براساس آمار اعلام شده، افسردگی پس از زایمان فقط در بریتانیا 12 درصد از زنان را تحتتأثیر قرار میدهد و خطر ابتلا به سایر بیماریهای افسردگی شدید هم پس از زایمان افزایش پیدا میکند. غم و اندوه و انتقاد از خود در زنان به طور قابل توجهی، شدیدتر از مردانی است که افسردگی را تجربه میکنند. شاید فکر کنید چون زنان وجه احساسی بیشتر و قویتری دارند، این تجربهها را دارند و مردان به دلیل کمتر بودن وجه احساسی وجودشان این تجربه را ندارند، اما افسردگی فقط یک ویژگی برای زندگی زنان نیست و میتواند بر هر جنسیتی تأثیر بگذارد.
مردان و زنان چگونه با افسردگی کنار میآیند؟
بدن ما مثل یک ماشین زنده است که برای مقابله با استرسها و فشارهایی که به آن وارد میکنیم، اقداماتی را انجام می دهد. برای اختلالات سلامت روان مثل افسردگی هم هر دو جنس مرد و زن با توجه به طبیعت وجودی خود با آن مقابله میکنند. برای زنان معمولاً مقابله با احساسات مرتبط با عامل استرسزاست، در حالی که در مردان این الگو برخورد مستقیم با عامل استرس زاست. اساساً، این به معنی آن است که وقتی مشکلی پیش میآید، زنان بیشتر روی احساسات تمرکز میکنند و مردان بیشتر بر روی مشکل تمرکز میکنند.
طبق تحقیقات و مطالعات کشور بریتانیا، مردان کمتر درگیر تشخیص افسردگی و مشکلات خود و یا اقداماتی برای درمان آن مثل مراجعه به رواندرمانگر هستند. در واقع این نشان میداد که طبق باورهای غلطی که وجود دارد، درخواست کمک مرد ممکن است به عنوان بیکفایتی و وابستگی تعبیر شود. و این دقیقاً همان ارزشهایی است که بعضی از مردان ممکن است نخواهند به آنها چنین صفاتی داده شود.
تحقیقات همچنین نشان داده است افرادی که بیشتر به نقش مردانه پایبند هستند، نگرش منفی نسبت به استفاده از خدمات مشاوره و دیگر درمانهای گفتاری دارند، چرا که باید آنجا از احساسات خود صحبت کنند اما ترجیحشان به قوی نشان دادن خود است! براساس باورهای کهنه و غلط، شاید غم و اندوه و گریه که از علائم افسردگی هستند و دقیقاً متضاد آن مردانگی سنتی است، منجر به پنهان کردن افسردگی در مردان میشود و در نهایت تشخیص افسردگی در آنها رخ نمیدهد.
غم و اندوه و گریه که از علائم افسردگی هستند، براساس باورهای کهنه و غلط، دقیقاً متضاد مردانگی سنتی هستند. این موضوع منجر به پنهان کردن افسردگی در مردان میشود و در نهایت تشخیص افسردگی در آنها را سخت تر می کند.
افسردگی در زنان چقدر شایع است؟
همانطور که گفته شد افسردگی در زنان بسیار شایع است. بین 10 تا 25 درصد از زنان در مقطعی از زندگی خود یک دوره افسردگی اساسی را تجربه میکنند. در واقع زنان دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی هستند. افسردگی در زنان با افسردگی در مردان از چند جهت متفاوت است. مثلاً افسردگی در زنان ممکن است زودتر رخ دهد، بیشتر طول بکشد و احتمال عود آن بیشتر از افسردگی در مردان باشد.
در زنان، افسردگی بیشتر با رویدادهای استرسزای زندگی مرتبط است و نسبت به تغییرات فصلی حساستر است. زنان بیشتر احتمال دارد که احساس گناه و اقدام به خودکشی داشته باشند، اگرچه در واقع کمتر از مردان خود را میکشند. افسردگی در زنان بیشتر با اختلالات اضطرابی به ویژه علائم هراس و اختلالات خوردن مرتبط است.
افسردگی در مردان چقدر شایع است؟
اگرچه مردان معمولاً علائم افسردگی خود را تشخیص نمیدهند یا به رسمیت نمی شناسند، سالانه بیش از 6 میلیون مرد در ایالات متحده از افسردگی بالینی رنج میبرند. زمانی افسردگی به عنوان یک “بیماری زنانه” تصور میشد و حتی با هورمونها و سندرم پیش از قاعدگی مرتبط بود. این دیدگاه کلیشهای هنوز هم پابرجاست و ممکن است چیزی باشد که مردان مبتلا به افسردگی را از تشخیص آن و جستجوی درمان مناسب دور میکند.
علائم افسردگی بالینی در مردان مشابه علائم افسردگی در زنان است. اما مردان تمایل دارند علائم را متفاوت بیان کنند. شایع ترین علائم افسردگی در مردان به شرح زیر است:
“بی تفاوتی، تغییرات در اشتها، خستگی، از دست دادن علاقه به فعالیتهای معمولاً لذت بخش، عزت نفس پایین، مشکلات جنسی از جمله کاهش میل جنسی، اختلالات خواب، افکار خودکشی”. اما زنان در هنگام ابتلا به افسردگی معمولاً غمگین و احساساتی میشوند. از سوی دیگر، مردان افسرده ممکن است تحریکپذیر و پرخاشگر شوند.
yle=”text-align: justify;”>۷ تفاوت افسردگی زنان و مردان
اگرچه نشانهها و علائم مشترکی میان افسردگی مردان و زنان مشاهده میشود؛ اما باید گفت زنان و مردان افسردگی را به شکلهای متفاوتی تجربه میکنند. خالی از لطف نیست تا این تفاوتها را بیان کنیم تا راهگشای کسانی باشد که با افسردگی دست به گریبان هستند.
یکی از بزرگترین تفاوتهای افسردگی زنان و مردان همانطور که گفته شد این است که خطر افسردگی در خانمها دوبرابر آقایان است و بخشی از این موضوع به دلایل بیولوژیکی مثل هورمونها و ژنهایی که در مغز زن و مرد هنگام جنینی شکل میگیرد برمیگردد.
همچنین، زنان بیشتر به احساساتشان وابسته هستند و در هنگام افسردگی، راحتتر میتوان آنها را از علائمشان تشخیص داد. این امکان وجود دارد که مردان علائم افسردگی را در خودشان تشخیص ندهند، یا ناراحتیشان را انکار یا پنهان کنند. این پنهان کردن خود آسیب بیشتری به آنها خواهد زد و شدت بیماری را برای آنها بیشتر خواهد کرد. حال میخواهیم 7 تفاوت افسردگی زنان و مردان را بیان کنیم:
-
میل به افکار منفی بیشتر در زنان افسرده
احساسات منفی زنان و نشخوار فکری ناشی از این احساسات و افکار در هنگام افسردگی برای آنها با شدت بیشتری اتفاق میافتد. این رفتار شامل: واگویههای منفی با خود، گریهکردن بدون دلیل خاصی یا سرزنشکردن خود است! اما باید بدانیم افکار منفی پیشبرنده نیستند و اتفاقاً احساسات منفی بیشتری تولید میکنند. در صورتی که مردان کاملاً برعکس زنان عمل میکنند و در زمان افسردگی تلاش میکنند تا خود را سرگرم کنند تا بتوانند موقعیتی که در آن هستند را راحتتر تحمل کنند و گذر از آن برایشان راحتتر شود.
-
تمایل به مصرف الکل و سایر مواد در مردان افسرده
یک مرد افسرده احتمال بیشتری دارد که برای غلبه بر افسردگی به سراغ مصرف نوشیدنیهای الکلی یا مواد مخدر برود. شاید این موضوع بیشتر در پسرهای نوجوان و مردان جوان قابل مشاهده باشد. البته باید اضافه کنیم زنان هم در صورت افزایش میزان افسردگی و خشم، ممکن است به مصرف این مواد روی بیاورند اما میزان آن کمتر است. همینطور ممکن است مردان افسرده، غمشان را به اشکال دیگری مثل تماشای تلویزیون، ورزشکردن یا کار زیاد و حتی رفتارهای پرریسک و پرخطر مثل قمار، دود، روابط جنسی غیرایمن و رانندگی خطرناک پنهان کنند. این نکته قابل توجه است که افسردگی به شکل خشم و کجخلقی در مردان و پسران نوجوان مشاهده میشود.
-
پاسخ متفاوت زنان به اتفاقات استرسزا
زنان در مقابل رخدادهای استرسزا، بیشتر به افسردگی مبتلا میشوند. بعضی تحقیقات و منابع نشان میدهند که زنان نسبت به موقعیتهای استرسزا مثل مرگومیر در خانواده، روابط بد و آسیبزا یا ازدستدادن شغل، به شکلی متفاوت از مردان پاسخ میدهند و مدت زمان طولانیتری استرس را در وجودشان نگه میدارند. دلیل این موضوع میتواند مربوط به هورمونهای استرس، شرایط فیزیکی و انتقالدهندههای عصبی متفاوت آنها باشد.
-
تشخیص دشوار علائم افسردگی در مردان
هر چند شاید تا به اینجا متوجه شدیم زنان بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند و نسبت به آن آسیبپذیرتر هستند؛ اما به افسردگی در مردان توجه کمتری میشود. امکان دارد متخصصین حرفهای سلامت و حتی اعضای خانواده هم نتوانند علائم افسردگی در مردان را تشخیص دهند و گاهی اوقات به همین دلیل خیلی دیر متوجه افسردگی در مردان میشوند و این اختلال در آنها شدت بیشتری میگیرد.
-
اختلال خوراک در زنان افسرده
افسردگی و اختلالات خوراک مثل بیاشتهایی یا پرخوری معمولاً با هم نمایان میشوند. همینطور افسردگی در زنان به طور همزمان با اختلالات عصبی مثل اختلال ترس یا وسواس اتفاق میافتد. این اتفاق بیشتر در زنان شایع است که به علت حال بد و غم زیاد در این دوران پرخوریهای عصبی یا بیاشتهایی شدید را تجربه میکنند و واقعیت این است که این مشکل با گرفتن رژیمهای غذایی (چه لاغری و چه چاقی) حل نخواهد شد. شاید زنانی را دیدهاید که سالها دچار چاقی یا لاغری مفرط هستند و به سراغ راهکارهای بیرونی آن میروند. اما راهکار اصلی در سلامت روان و تجربه افسردگیست.
-
واکنش متفاوت به داروهای ضدافسردگی در زنان و مردان
به دلیل تفاوتهای بنیادین در سیستم هورمونی و فیزیکی زنان و مردان، واکنش زنان و مردان نسبت به داروهای ضدافسردگی بسیار متفاوت است. این تفاوتها ممکن است به دلیل عوامل بیولوژیکی، هورمونی، ژنتیکی و همینطور به دلیل میزان متابولیسم بدن و حتی دلایل روانی و اجتماعی باشد.
زنان به دلیل تغییرات هورمونی مرتبط با چرخه قاعدگی، بارداری، و یائسگی ممکن است به شکل متفاوتی به داروهای ضد افسردگی واکنش نشان دهند. نکته جالب این است که تحقیقات نشان داده که زنان ممکن است به بعضی داروهای ضد افسردگی، به خصوص آنهایی که سروتونین را تحتتأثیر قرار میدهند، بهتر پاسخ دهند و مردان ممکن است به داروهایی که نوراپینفرین را تحت تأثیر قرار میدهند، بهتر پاسخ دهند.
-
تمایل بیشتر مردان به خودکشی
مردان کمتر از احوالات درونی خودشان صحبت میکنند و این شاید به نوعd رفتار اجتماع و خانواده با آنها برمیگردد. “گریه برای مرد نیست”، “مرد باید قوی باشه”! اینها جملاتی هستند که در فرهنگهای مختلف و به طرق محتلف به مردان گفته شده و باعث این شده تا آنها احساسات خود را نپذیرند و بدتر از آن پنهانش کنند. از آنجایی که به همین دلیل امکان تشخیص یا درمان دیرهنگام افسردگی در مردان بیشتر است، ممکن است وضعیت ذهنی آنها به جایی برسد که حس خودویرانگری به آنها دست دهد. همچنین متأسفانه احتمال خودکشی موفقیتآمیز مردان افسرده نسبت به زنان بیشتر است.
در نهایت…
در این مقاله سعی کردیم تا به این سوال پاسخ دهیم که تفاوت افسردگی زنان و مردان چیست؟ چرا که شناخت این تفاوتها میتواند به تشخیص بهتر و درمان مؤثرتر افسردگی در زنان و مردان کمک کند. و متوجه این شدیم که شاید شیوع افسردگی در زنان بیشتر از مردان باشد اما مردان در نهایت خودکشیهای موفق بیشتری دارند. باید یادمان باشد با ساختن یک شخصیت قدرتمند میتوان از اختلالاتی همچون افسردگی پیشگیری کرد و یا حتی برای درمان آن اقدام کرد. چرا که فرد افسرده خود را یک فرد شکست خورده و قربانی میداند. فرقی هم ندارد مرد یا زن! هرچند زنان و مردان تفاوتهای بسیاری در این تجربه مشابه با هم دارند.
احساس گناه، خشم، خودکمبینی، افزایش وزن و … علائم و نشانههایی از اختلال افسردگیست که در افراد با اعتماد به نفس و عزت نفس بالا کمتر دیده میشود و در زمان مواجهه با شرایط سخت میتوانند با مدیریت از آن عبور کنند. اگر به دنبال ساختن شخصیت قدرتمند هستید تا دچار افسردگی نشوید و یا اگر هستید بتوانید به بهبود آن کمک کنید، دوره شخصیت قدرتمند را به شما پیشنهاد میکنم که در آن بر روی افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس کار میشود.