یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیران مؤثر در سطوح مختلف، ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی در تمامی مشاغل است تا مسئولانه و با تعهد کامل نسبت به دغدغه‌های جامعه و حرفه خود، به کار بپردازند و به اصول اخلاقی حاکم بر کار و حرفه خود عمل کنند. برای احترام به شغل و حرفه، اصول اخلاق حرفه ای این مساله را حل کرده است. رعایت رفتار حرفه ای در هر سازمانی، بسیار ضروری است تا از یک طرف سازمان موجب بروز تعارض در جامعه نشود و از طرف دیگر با تصمیم گیری های منطقی و خردمندانه منافع بلندمدت خود را تضمین کند. برای آشنایی با این اصل و ویژگی های آن، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اخلاق حرفه ای چیست؟
• مجموعه ای از قوانین که اساساً ناشی از ماهیت حرفه و فعالیت است.
• یک فرآیند فکری منطقی است که شامل مجموعه ای از اقدامات و پاسخ های اخلاقی پذیرفته شده است که توسط سازمان ها و انجمن های حرفه ای به منظور ایجاد بهترین روابط اجتماعی ممکن برای اعضای خود در انجام وظایف حرفه ای تجویز می شود.
• این رفتار در میان متخصصان رایج است.
• مدیریت رفتار و کردار آدمی در زمان انجام دادن کارهای حرفه ای است.
اصول اخلاق و رفتار حرفه ای
• وفاداری
• احساس مسئولیت اجتماعی
• صداقت و راستگویی
• انصاف و برابری
• امانت داری
برای آشنایی با اراده قوی بر روی لینک کلیک کنید.
عوامل موثر بر اخلاق حرفه ای
• جنبه فردی
یعنی ویژگی ها و خصوصیات فردی، ارزش های دینی، معیارهای فردی، عوامل خانوادگی، اعتقادات و شخصیت از جمله عواملی هستند که از بعد فردی بر رفتار حرفه ای تأثیر می گذارند. بدون شک فردی که فاقد صلاحیت های اخلاقی کافی به معنای فردی باشد، از معیارهای رفتار حرفه ای کافی برخوردار نخواهد بود.
• جنبه سازمانی
عواملی مانند رهبری، مدیریت، ارتباط با همکاران، ارتباط با مافوق و زیردستان، سیستم تشویقی و تنبیهی، انتظارات همکاران، قوانین و مقررات و رویه ها، جو و فرهنگ سازمانی در این حوزه قرار می گیرد. بدیهی است که نامطلوب بودن عوامل فوق رفتار حرفه ای را تهدید می کند و بالعکس.
برای آشنایی با سخنرانی انگیزشی بر روی لینک کلیک کنید.
• جنبه زیست محیطی
عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و سایر سازمان ها و عوامل رقابتی در میان آنها از جمله عوامل مؤثر بر اخلاق حرفه ای هستند.
ویژگی های افرادی که اخلاق حرفه ای دارند
1. مسئوليت پذیری
در این حالت شخص پاسخگو بوده و مسئولیت تصمیمات و پیامدهای آن را بر عهده می گیرد. سرمشقی برای دیگران بوده و حساس و اخلاق مند است. او در کار خود به صداقت و آبرو توجه دارد، برای انجام تمام مسئولیت های خود تلاش می کند و مسئولیت هایی را که می پذیرد با تمام قوا و نیت خالص انجام می دهد.
برای آشنایی با خلاقیت پنهان درونی بر روی لینک کلیک کنید.
2. تلاش برای برتری جویی و رقابت طلبی
سعی می کند در همه موارد عالی باشد. اعتماد به نفس دارد و در حرفه خود به مهارت بالایی دست می یابد. جدی و پرکار است و از موقعیت فعلی خود راضی نیست و تلاش می کند به نحو شایسته ای پیشرفت کند و از انجام دادن هر گونه تلاشی برای برنده شدن در رقابت پرهیز می کند.
3. صداقت داشتن
مخالف ریاکاری و دورویی است و به ندای وجدان خود گوش می دهد. در همه شرایط به شرافت احترام می گذارد و شجاع و با شهامت است.
برای آشنایی با روش های مقابله با شکست بر روی لینک کلیک کنید.
4. احترام به دیگران
به حقوق و به عقاید دیگران احترام می گذارد، مؤدب و وقت شناس است. به دیگران حق تصمیم گیری می دهد؛ منافع خود را در اولویت قرار نمی دهد.
5. احترام به ارزش ها و هنجارهای اجتماعی
به ارزش های اجتماعی احترام می گذارد؛ در فعالیت های اجتماعی شرکت می کند؛ به قوانین اجتماعی احترام می گذارد؛ او در مقابل با فرهنگ های دیگر متعصبانه عمل نمی کند.
6. عدالت و انصاف
طرفدار حق است، هیچ تعصبی در قضاوت وجود ندارد. هیچ تبعیضی بین مردم از نظر فرهنگ، طبقه اجتماعی و اقتصادی، نژاد و قومیت قائل نمی شود.
برای آشنایی با ذهن خوانی بر روی لینک کلیک کنید.
7. همدردی با دیگران
او بخشنده و مهربان است، در رنج دیگران شریک است و از آنها حمایت می کند. به احساسات دیگران توجه می کند و مشکلات دیگران را برای خود می بیند.
8. وفاداری
به وظایف خود متعهد است؛ رازدار دیگران است و دیگران به آن اعتماد می کنند.
جایگاه اخلاق حرفه ای در اجتماع
رفتار حرفه ای را می توان یکی از موضوعات مهم در تمام جوامع بشری دانست که رعایت آن مربوط به یک کشور، یک قاره یا یک حرفه نیست! در همه جای دنیا و در هر شغلی باید اصول ویژگی های حرفه ای رعایت شود. متاسفانه در ایران نسبت به سایر کشورهای غربی کمتر شاهد اجرا و عمل به اصول رفتار حرفه ای در سازمان ها هستیم.
برای آشنایی با خودخواهی بر روی لینک کلیک کنید.
رعایت اخلاق حرفه ای و تلاش مدیران برای رعایت این اصول در سازمان و اجرای آنها در نهایت منجر به ایجاد و حفظ رفتار حرفه ای در سازمان ها می شود. بنابراین رفتارحرفه ای از جایگاه بالایی برخوردار بوده و در هر حرفه ای باید اجرا گردد.
تفاوت اخلاق حرفه ای با اخلاق فردی
اخلاق را می‌توان به معنای درست و نادرست یا خوب و بد بودن تعریف کرد. اخلاق مسیر مهمی را در زندگی فرد فراهم می کند. این هنجارها و اصول است که بر رفتار افراد حاکم است و درست و نادرست را در رفتار انسان بررسی می کند. اخلاق فردی، آرمان‌ها و ارزش‌های فرد است که تعیین می‌کند او چه کسی است. از سوی دیگر نحوه عمل و رعایت هنجارها در فضای حرفه ای، رفتار حرفه ای است. با این وجود، این دو نوع اخلاق به یک شکل تعریف نشده اند.
برای آشنایی با توسعه فردی بر روی لینک کلیک کنید.
اخلاق شخصی
اخلاق شخصی، اخلاق و منشور رفتاری افراد است. این اصول از ابتدای آگاهی توسط والدین، اقوام و دوستان در فرد ریشه دوانده است. وجود انسان ناکافی و سطحی است اگر اخلاق شخصی وجود نداشته باشد. این معیار اخلاقی است که فرد هنگام تصمیم گیری و اقدام در موقعیت های شخصی و حرفه ای از آن استفاده می کند. این اخلاقیات بر بسیاری از جنبه های زندگی افراد تأثیر می گذارد و به رشد اخلاق کاری، اهداف و ارزش های شخصی و حرفه ای افراد کمک می کند. افراد از اخلاق برای تمایز بین خوب و نادرست و تأثیرگذاری بر نحوه رفتار دیگران در شرایط دشوار استفاده می کنند.
برای آشنایی با ان ال پی بر روی لینک کلیک کنید.
نمونه هایی از اخلاق شخصی:
• صداقت
• وفاداری
• توجه
• عدم توجه به خود
اخلاق حرفه ای
اخلاق حرفه ای باورها و مفاهیمی است که توسط یک سازمان حرفه ای به فرد القا می شود. از هر کارمند انتظار می رود که به شدت به این ارزش ها پایبند باشد و حق انتخاب زیادی ندارند. این مفهوم در محیط های حرفه‌ای نیز ضروری است، زیرا احساس انضباط را در کارکنان تقویت می‌کند و به حفظ آداب محیط کار کمک می‌کند. این ارزش های اخلاقی باعث مسئولیت پذیری کارکنان می شود.
برای آشنایی با مهارت یادگیری بر روی لینک کلیک کنید.
نمونه هایی از رفتار حرفه ای:
• محرمانه بودن
• بی طرفی
• شفافیت
• وقت شناسی
• مدیریت زمان
اما تفاوتی که بین این دو اخلاق وجود دارد شامل:
- اخلاق حرفه ای به قوانین رفتاری سفت و سخت و محدودیت هایی که در محل کار برای کارکنان اعمال می شود اشاره دارد. اخلاق شخصی و حرفه ای ممکن است منجر به تعارض و در نتیجه یک دوراهی اخلاقی شود. برای مثال، یک افسر پلیس ممکن است شخصاً احساس کند قانونی که موظف به اجرای آن است نادرست است. با این حال، طبق قانون، از وی انتظار می رود که تمام دستورات قانونی و معقول را برای اجرای آن قانون اجرا کند، مگر اینکه دلایل کافی برای انجام خلاف آن وجود داشته باشد. مثال دیگر می تواند این باشد که ممکن است پزشک شخصاً احساس نکند که دوره درمانی پزشکی بیمار بهترین دوره است. با این حال، طبق منشور اخلاقی انجمن پزشکی، او باید به حقوق، استقلال و آزادی انتخاب بیمار احترام بگذارد.
برای آشنایی با افراد درونگرا بر روی لینک کلیک کنید.
- بدیهی است که هر فردی منحصر به فرد است و به همین دلیل مجموعه ای از باورها، افکار، رفتارها، قوانین و غیره خود را دارد. صرف نظر از اینکه نظرات و ارزش های آنها چقدر از هم فاصله دارد، باید طبق اخلاق حرفه ای مقرر عمل کرده و به تعهدات خود عمل کنند. این ممکن است منجر به اختلافات درون سازمانی شود.
- گاهی اوقات از کارمندان خواسته می‌شود کارهایی را در محل کار اجرا کنند که غیرقانونی نیست اما ممکن است با آنچه که فکر می‌کنند در زندگی شخصی‌شان درست است، تناقض داشته باشند. حرفه ای ها با جدا کردن زندگی حرفه ای و شخصی خود با این موضوع مقابله می کنند.
کلام آخر
رعایت رفتار حرفه ای در سازمان ضروری است تا از یک طرف سازمان موجب بروز تعارض در جامعه نشود و از سوی دیگر با تصمیم گیری های منطقی و خردمندانه منافع بلندمدت خود را تضمین کند. جامعه ما باید ویژگی‌های اخلاق حرفه‌ای مانند تعهد به کار، روحیه همکاری و اعتماد و تعامل با یکدیگر را تعریف کند و فرهنگ سازی کند. اکنون بسیاری از کشورهای جهان صنعتی به بلوغی رسیده اند که بی توجهی به مسائل اخلاقی و فرار از مسئولیت و وظیفه اجتماعی منجر به نابودی شرکت ها می شود. به همین دلیل، بسیاری از شرکت های موفق، نیاز به توسعه یک استراتژی اخلاقی را احساس کرده اند و به این باور رسیده اند که فرهنگ اخلاقی باید در سازمان نفوذ کند. از این رو سعی کرده اند جایگاه ویژه ای به پژوهش های اخلاق حرفه ای بدهند.